विद्या भण्डारीको संक्षिप्त सम्बोधनका अर्थपूर्ण सन्देश

गत मंगलबार मध्यराति सम्पन्न एमाले केन्द्रीय कमिटी बैठकले पूर्व राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीको पार्टी सदस्यता खारेज गर्दै राजनीतिमा फर्किने बाटो बन्द गरिदियो । दुई पटक देशको राष्ट्रपति भैसकेको,पार्टीको पूर्व उपाध्यक्ष अनि मदन भण्डारीको जीवन संगिनीलाई राजनीतिक प्रतिवन्ध लगाउने यो निर्णय सामान्य थिएन । 

यसले एमाले र वामपन्थी आन्दोलनलाई दीर्घकालीन रुपमा पार्ने प्रभावको लेखाजोखा हुनै बाँकी छ । तर,तात्कालिन हिसाबले राष्ट्रिय राजनीतिमा पैदा भएको तरंग अझै सेलाएको छैन । पक्ष-विपक्षमा तर्क-वितर्क र बहस भैरहेका छन् । 

यसबीच हिजो अपराह्न एकाएक पूर्व राष्ट्रपति भण्डारीले पत्रकार सम्मेलन गरी यसबारे धारणा राख्न लागेको खबर सार्वजनिक भयो । कम्युनिष्ट पार्टीमा सदस्यता प्राप्ति र खारेजीको विषय सामान्य मानिंदैन । त्यसकारण पत्रकार सम्मेलनमार्फत पूर्व राष्ट्रपतिबाट केही विशेष घोषणा हुनसक्ने आनुमान गरिए । एकथरीले त नेकपा एमाले (लोकतान्त्रिक) नामक छुट्टै दल घोषणा हुने हल्लासमेत चलाउन भ्याइसकेका थिए । 

तर,पूर्व राष्ट्रपति भण्डारी पत्रकार सम्मेलनमा त्यसरी प्रस्तुत हुनुभएन । आफ्नो पार्टी सदस्यता खारेज गर्ने निर्णयको शालीन प्रतिवाद गर्नुभएको छ । जननेता मदन भण्डारीको ठूलो फोटो र सूर्य चिन्हअंकित झण्डासहितको ब्यानरमुनी उभिएर  दुई पृष्ठ लामो लिखित वक्तव्य पढ्दै गर्दा उहाँमा उत्तेजना र आक्रोश देखिंदैनथ्यो । एमाले पूर्व उपाध्यक्षका हैसियतमा धैर्यतापूर्वक आफ्ना कुरा राख्नुभयो । उहाँको प्रस्तुति र शैली शालीन भए पनि दिन खोजेको सन्देश भने अर्थपूर्ण छ । 

एमालेमा आफ्नो संलग्नता र सदस्यता नवीकरणको विषयलाई लिएर सञ्चार जगत र आम रुपमा चासो रहेकाले स्पष्ट पार्नु आफ्नो कर्तव्य हुने भन्दै भण्डारीले शुरुमा पत्रकार सम्मेलन आयोजना गर्नुको उद्धेश्य प्रस्ट्याउनु भयो । मुख्य विषयमा प्रवेश गर्नुअघि भन्नुभयो, 'मुलुकको एक जिम्मेवार नागरिक हुनुको नाताले मेराबारेको चासो र सरोकारलाई थप स्पष्ट पार्नु आफ्नो दायित्व ठानेको छु ।'

त्यसपछि राष्ट्रपतिबाट अवकासपछि सामाजिक,आर्थिक तथा अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्धजस्ता विषयमा चिन्तन मननमा लागेको र पार्टीमा फर्कने वा नफर्कने विषय उपयुक्त समयमा निर्णय गर्ने बताउँदै आएको स्मरण गर्नुभयो । र, पार्टीमा आबद्ध हुने योजनाअनुरुप विधिपूर्वक सदस्यता नवीकरण गराएको सुनाउनुभयो ।

'राष्ट्रपतिको कार्यकाल सकिएपछि आफूले मुलुकको सामाजिक,आर्थिक र राजनीतिक विषयका साथै अन्तर्राष्ट्रिय राजनीतिक परिस्थितिका बारेमा अध्ययन तथा चिन्तन-मनन् गर्दै आएको र आफ्नो राजनीतिक यात्रालाई पार्टीमा आबद्ध भएर अगाडि बढाउने/नबढाउने भन्ने विषयमा उपयुक्त समयमा जानकारी गराउने कुरा गर्दै आएको थिएँ', पूर्व राष्ट्रपतिले खुलाउनुभयो, 'जब म पार्टीमा आबद्ध बनेर नै अगाडि बढ्ने टुङ्गोमा पुगें,तब पार्टी सदस्यता विधिपूर्वक नवीकरण गरें ।'

त्यसक्रममा उहाँले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीसँगको सल्लाहमै राजनीतिमा फर्किने निर्णयमा पुगेको र सदस्यताको विषयमा केन्द्रीय कमिटी बैठकको अघिल्लो दिन च्यासलमा सौहार्दपूर्ण वातावरणमा छलफल भएको दाबी पनि गर्नुभयो । आफूलाई जानकारी नै नगराई सदस्यता नवीकरण गरेको भन्ने ओली र शंकर पोखरेलहरुको दावीलाई यसले खण्डित गरेको छ ।  

सबै प्रक्रिया पुर्याएर नवीकरण गरिसकेको सदस्यताबारे अनावश्यक विवाद झिकिएको भन्दै भण्डारीले चित्त दुखाउनुभएको छ । 'वास्तवमा मेरो पार्टी सदस्यता नवीकरण भैसकेकाले यसलाई विवादमा पार्नुपर्ने विषय नै होइन',उहाँको दुखेसो छ । 

संगसंगै उहाँले  ४५ वर्षअघि जननेता मदन भण्डारीबाट प्राप्त गरेको सदस्यता कसैले चाहँदैमा खोस्न नसक्ने भन्दै घुमाउरो चेतावनी पनि दिनुभएको छ । पार्टी सदस्यता लिएको ३४ वर्षमा राष्ट्रपति बनेको र अहिले ४५ वर्ष पुगेको जानकारी दिँदै भण्डारीले राजनीतिमा फर्किने योजनामा दृढ रहेको सन्देश फेरि दिनुभएको छ । 

केन्द्रीय समिति बैठकमा अध्यक्ष ओलीले मध्यराति १२ बजे भण्डारीको सदस्यता खोसेको निर्णय सुनाउँदा केही नेताले आपत्ति जनाएका थिए । अध्यक्षका समर्थकहरूले होहल्ला गरेपछि कोलाहलपूर्ण वातावरणमा बैठक समापन गरिएको थियो । यसलाई पूर्व राष्ट्रपतिले आवेगमा गरिएको प्रतिशोधपूर्ण निर्णय भन्नुभएको छ ।  

पूर्वराष्ट्रपति भण्डारीले आफ्नो सदस्यता खोस्ने निर्णय राजनीतिक हिसाबले मात्र नभई संवैधानिक दृष्टिले पनि त्रुटिपूर्ण रहेको दाबी गर्नुभएको छ । दलीय आस्था र राजनीतिक अधिकारलाई संविधानले नै मौलिक हकको रुपमा प्रत्याभूत गरेकाले सदस्यताबाट बन्चित गर्न नपाइने उहाँको भनाइ छ । 

उहाँले  ४५ वर्षअघि जननेता मदन भण्डारीबाट प्राप्त गरेको सदस्यता कसैले चाहँदैमा खोस्न नसक्ने भन्दै घुमाउरो चेतावनी पनि दिनुभएको छ । 

'नेपालको संविधानले आस्थाको अधिकार र राजनीतिक दलमा आबद्ध हुने अधिकारलाई मौलिक हकको रूपमा प्रत्याभूत गरेको छ । संविधानका विभिन्न धारा,मर्म र भावना कहीं कतैबाट पनि म दलमा आबद्ध भएर राजनीतिमा संलग्न हुन नसक्ने अवस्था छैन', उहाँ भन्नुहुन्छ, 'यो घाम जत्तिकै छर्लङ्ग भएको विषय हो । जनताको बहुदलीय जनवादले संवैधानिक सर्वोच्चता र विधिको शासनलाई गहिरोसँग आत्मसात गरेको सन्दर्भमा यस सिद्धान्तको प्रतिकूल हुने गरी पार्टी सदस्य हुनबाट मलाई बञ्चित गर्नुपर्ने कुनै कारण छैन ।'

'नेपालको संविधान,ऐन कानुन र पार्टीको लोकतान्त्रिक मूल्यमान्यता समेतलाई नजरअन्दाज गरेर राजनीतिमा संलग्न हुन पाउने आफ्नो संवैधानिक अधिकार र स्वतन्त्रतालाई सङ्कुचन वा नियन्त्रण हुने गरी गरिएका अपरिपक्व निर्णयले मलाई दुःखित तुल्याएको छ', उहाँको थप टिप्पणी छ । 

मुलुकको सर्वोच्च पदमा पुगिसकेकोले अब कुनै पदको लोभ-लालच नरहेको पनि भण्डारीले स्पष्ट पार्नुभएको छ । आफू राजनीतिक व्यक्ति भएकाले नै राष्ट्रपति निर्वाचित भएको र उक्त पदको जिम्मेवारी पूरा गरेर पुन: पार्टीमा आबद्ध भई देश र जनताको सेवा गर्ने सङ्कल्प गर्न चाहनुलाई अनौठो र आश्चर्य मान्न नहुने बताउनुभयो ।

‘मैले मुलुकको सर्वोच्च पदमा पुगेर आफ्नो नाम इतिहासमा दर्ज गरिसकेको हुनाले अब मलाई कुनै लोभ छैन,मलाई पार्टीबाट बञ्चित गर्नुपर्ने कारण केही कारण छैन’, पूर्व राष्ट्रपतिको भनाइ छ ।  

अन्तिममा भण्डारीले जबजले अगाडि सारेको पार्टी निर्माणसम्बन्धी अवधारणाको निष्ठापूर्वक रक्षा गर्न एमाले पङ्क्तिलाई अपिल गर्नुभएको छ । निर्धक्क,ढुक्क र दृढ भएर पार्टीका मूल्यहरूलाई आत्मसात गर्दै संगठन निर्माणमा सक्रिय हुन उहाँको विशेष  आव्हान छ ।