मणिपुरमा दर्दनाक अवस्थाको अन्त्य कहिले ?

भारतको पूर्वोत्तर राज्य मणिपुर, यतिबेला साम्प्रदायिक हिंसामा लपेटिएको छ । राज्यका दुई जातीय समूह मैतेई र कुकी एकापसमा भिडिरहेका छन् । 

गत मे ४ का दिन एउटी २१ वर्षीया युवतीसहित दुई जना महिलालाई मैतेई समुदायको भीडले नाङ्गै घुमाएको थियो ।

क्रूर मैतेईहरूले ती युवतीलाई सामूहिक बलात्कारसमेत गरेका थिए । युवतीको हालत देखेर पीडितकी आमा गहिरो शोकमा रहेको बताइन्छ । मैतेईहरूको डर सर्वत्र व्याप्त छ । युवतीलाई कुकीहरूले अझै गुप्त स्थानमा लुकाएका छन् । 

तर पीडितकी आमा चुराचान्दपुरमै छिन्, उनी दिनभर रोइरहन्छिन् । अनि आँशु खसाल्दै भन्छिन्, ‘मभित्र छोरीलाई भेट्ने हिम्मतसमेत छैन ।’ 

मणिपुरमा गत ३ मेदेखि साम्प्रदायिक हिंसा सुरु भएको हो । उपत्यकाबासी मैतेई र पहाडी क्षेत्रका कुकी समुदायका स्थानीयबीच दंगा मच्चियो । सबैतिर बंकर बनाइयो । दुवैतिरका सर्वसाधारण बन्दुक बोकेर टोल–टोलमा तैनाथ भएका छन् । उनीहरु अहिले पनि भिडिरहेका छन् । 

मणिपुरमा मच्चिएको नरसंहार जारी छ । तर महिलालाई निर्वस्त्र बनाएर हिँडाएको भिडियो भाइरल भएपछि मणिपुर हिंसाका अन्य कैयौं घटना बाहिरिएका छन् । 

पछिल्लो तीन महिनामा आफ्ना श्रीमान् र पहिलो सन्तान गुमाएपछि ती आमालाई जिन्दगी अपूरोजस्तै लागेको छ । अब उनीसित १८ वर्षका छोरा र बलात्कार पीडित छोरी मात्र बाँकी छन् । अरु सबैलाई मणिपुर हिंसाले निलेको छ ।

नाक पुछ्दै, हातका औँला पड्काउँदै ती आमाले भनिन्, ‘मे ४ पछि मैले छोरीसँग कुराकानी गर्ने हिम्मतसमेत गरेकी छैन । उसलाई भेटेकी पनि छैन । दुई मिनेट एक्लै बस्दा पनि रुन मन लाग्छ । मान्छे आउँछन्, बारम्बार सम्झना दिलाउँछन्, म डिप्रेसनमा छु । कसैसँग कुरा गर्न मन छैन । कसैको अनुहार हेर्ने पनि मन छैन ।’

सामूहिक बलात्कारपछि बाँचेकी २१ वर्षीया युवतीलाई स्थानीय कुकी नेताहरूले सुरक्षित स्थानमा लगेर राखेका छन् । तर उनी यौन हिंसाको पीडाबाट छट्पटाइरहेकी छन् । उनी एक्लै र मणिपुरलाई भुलिसकेकी छन् । तर त्यो घटनाले उनलाई तर्साइरहन्छ । आमा भन्छिन्, ‘मणिपुर जलेको तीन महिना पुग्नै लाग्यो । सामाजिक कार्यकर्ता र मिडियाकर्मी आए । तर अहिलेसम्म मणिपुर सरकारबाट एकजना मन्त्री वा अधिकारी आएका छैनन् । मुख्यमन्त्रीले फोनसमेत गरेनन् । मलाई कस्तो छ भनेर कोही सोध्नसमेत आएनन् । मैले हिम्मत हारिसकेँ, अब यो कहालीलाग्दो कथा सुनाउन सक्दिनँ ।’

बलात्कार पीडित युवतीको घरपरिवार गरीबीसँग जुँधिरहेको छ । युवतीका बुबाले चर्चमा सानोतिनो काम गर्थे । तर के गर्नु बुबाको गिर्जाघरमै र जेठो दाइको मैतेई समूहको भीडले हत्या गर्यो । जबकि परिवारमा कमाउने उनै बुबा र जेठो दाइ थिए । अब परिवारको अन्तिम आशा बनिरहेका छन् १८ वर्षका भाइ ।

उनी सेनामा भर्ती हुन चाहन्छन् । आमाको छेउतिर भए पनि उनी केही बोलेनन्, तरकारी काटिरहे । पीडित युवती एयर होस्टेस बन्न चाहन्थिन्, आमा भन्छिन्, ‘अब छोरीको एयर होस्टेस बन्ने सपना सपनामै सीमित रह्यो ।’

(यो सामग्री भारतीय पत्रिका ‘दैनिक भास्कर’ को सहयोगमा तयार पारिएको हो ।)