पदका लागि किन होला लाजमर्दो प्रयत्न

नेकपा एकीकृत समाजवादीका नवप्रवेशी नेता घनश्याम भुसालले पार्टी प्रवेश गरेकै दिन हिमालय टेलिभिजनसँगको कुराकानीमा भनेका छन्– एमाले अध्यक्ष केपी ओली र नेकपा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डको सहकार्य लामो समय टिक्दैन । सहयात्रा राष्ट्रपति निर्वाचनसम्मका लागि मात्रै हुन सक्छ । ओलीले सहकार्यका नाममा अरुलाई धोका दिन्छन्, सक्काउँछन् । 

एमाले–माओवादीसहितको सातदलीय गठबन्धन बन्दा प्रधानमन्त्री माओवादीले पाउने, एमालेले सभामुख र राष्ट्रपति लिने सहमति भएको थियो । त्यसैअनुसार प्रचण्डले सरकारको नेतृत्व गरिरहेका छन् । सभामुखको निर्वाचन माघ ५ गते हुँदै छ । घनश्यामको भनाइअनुसार अब ओलीले माओवादीलाई सभामुख र राष्ट्रपतिमा आफ्नो उम्मेदवारलाई मत हाल्न लगाउँछन् अनि प्रचण्डलाई किनारामा पु¥याउँछन् । स्थिति के होला केही दिनमै देखिइहाल्छ । 

प्रधानमन्त्री प्रचण्डलाई विश्वासको मत दिएको साँझ नेपाली कांग्रेसका नेता रामचन्द्र पौडेलले ओलीले हाइज्याक गरेको गठबन्धन फर्काउन सरकारलाई विश्वासको मत दिएको अभिव्यक्ति दिए । पौडेलको कुरा पत्याउने हो भने अब ओलीको समर्थनमा प्रधानमन्त्री बनेका प्रचण्ड कांग्रेसको कित्तामा फर्किन सक्छन् । हुन पनि शुरुको कार्यकाल प्रधानमन्त्री हुन नदिएका प्रचण्डलाई कांग्रेसले विश्वासको मत दिन किन तयार भयो भन्ने स्पष्ट जवाफ आइसकेको छैन । त्यसभित्रको कारण र कारक जे जे भए पनि कांग्रेस विश्वासको मत दिने निर्णयमा पुग्नुको रहस्य केही न केही छ । कांग्रेस आफैैं विश्वासको मत दिने ठाउँमा पुग्यो कि कसैले पु¥यायो ? भन्ने प्रश्न त्यतिबेलै उठेको हो । सत्ता गठबन्धन टुटाउने चलखेल पूरा नभएपछि कांग्रेस आफैं प्रधानमन्त्रीलाई विश्वासको मत दिन किन तयार भयो ? सरकारको निरन्तरताका लागि आवश्यक नभए पनि कांग्रेसले प्रधानमन्त्रीलाई किन विश्वासको मत दियो ? प्रश्न उठिसकेको छ । कांग्रेस संसदीय दलका नेता देउवाले भने संसदको रोष्ट्रमबाटै ‘संविधानको रक्षाका लागि’ भनेका छन् । बाहिर भन्नका लागि जे जे भने पनि भित्री कारण अरु नै छन् । आफ्नै हठका कारण बिच्किएर एमालेको शरणमा पुगेको महसुस गर्न थालेका देउवा दाहालसँग थप दूरी बढाउने पक्षमा छैनन् । किनकि, दूरी बढाउँदा वर्तमान सत्ता समिकरण भत्काउन थप कठिन हुन्छ ।

यही बुझेर हुन सक्छ देउवा प्रचण्डलाई विश्वासको मत दिन तयार भएका । अर्को कारण हुनसक्छ केपी शर्मा ओली सक्रिय हुँदा संघीय र सातै प्रदेशको सरकार गुमाएको कांग्रेस प्रचण्डसँगको सहकार्यमा मात्रै आफ्नो पुनः उदय संभव देख्छ । तेस्रो कारण थप नचिढ्याउँदा मात्रै प्रचण्डले साढे दुई वर्षपछि एमाले अध्यक्ष केपी ओलीलाई हस्तान्तरण गर्ने भनिएको सरकार रोक्न सकिन्छ भन्ने कांग्रेसको अनुमान छ । अर्को कारण आवश्यक नै नभएको विश्वासको मत दिँदा ओलीले प्रचण्ड र देउवाको सम्बन्ध पूर्ववत् रहेको ठान्छन् । र, दुईबीच क्रमशः विश्वासको संकट बढ्छ भन्ने कांग्रेसको पूर्वानुमान छ । हुन पनि ओलीले कांग्रेसले विश्वास मत दिने बताइरहँदा शंका गरेका थिए । ओलीले स्वार्थसहित विश्वासको मत दिएको हो भने खबरदार भनेर चेतावनी गरिसकेका छन् । अर्को कारण हुनसक्छ मिल्न र टाढिन खासै बहाना नचाहिने र फुर्किंदा तत्काल हौसिने चरित्रका कारण प्रचण्डलाई जुनसुकै बेला प्रयोग गर्न सकिन्छ भन्ने बुझाइ कांग्रेसमा छ । अनि अर्को मुख्य कारण ओली र दाहालबीच क्रमशः अविश्वास बढाएर नयाँ राष्ट्रपति कांग्रेसबाट बनाउन सकिन्छ कि भन्ने प्रयासको सुरुआत । कांग्रेसले पदाधिकारी बैठकमा सभामुख र राष्ट्रपतिमा आफ्नो उम्मेदवारी दिने संकेत गरिसकेको छ ।

प्रचण्डलाई विश्वासको मत दिँदै गर्दा कांग्रेसले सभामुख पदमा सहयोग मागेको संकेत हो । ८९ सांसद रहेको कांग्रेसका ८८ सांसद मात्रै संसदीय प्रक्रियामा सहभागी हुन पाउँछन् । २ सय ७४ सदस्य कायम रहेको प्रतिनिधिसभाको सभामुख पदमा निर्वाचित हुन १३८ मत चाहिन्छ । ८८ सांसद हुने कांग्रेसले कसको आड भरोसामा उम्मेदवारी दिँदैछ ? यहाँ प्रश्न अस्वाभाविक छैन । त्योभन्दा पनि अर्को रणनीतिक चाल राष्ट्रपति पदका लागि हुनसक्छ । आलंकारिक भनिएको राष्ट्रपति पदलाई २०७७ पुस ५ मा तत्कालीन प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले संसद् विघटनको सिफारिस गरेयताका विभिन्न घटनाक्रमले कार्यकारीजस्तै बनाइदिएको छ । नागरिकता विधेयक प्रमाणीकरण नगरेको देखि रेशम चौधरीलाई थुनामुक्त गर्ने गरी सरकारले कानुन संशोधन गर्न ल्याएको अध्यादेशमा आइपुग्दा संविधानले परिकल्पना गरेको भन्दा निकै फरक भइरहेको छ राष्ट्रपति पद । त्यही भएर सबैको आँखा शीतलनिवासतिर छ । 

राजनीतिमा सत्ता र शक्ति पाउन दलहरू जे गर्न पनि तयार हुन्छन् । आफ्नो स्वार्थ पूरा गर्न अनेकौं तिकडम गर्छन् तर त्यो कत्तिको नैतिक हुन्छ र त्यसले दीर्घकालीन हानि गर्छ कि गर्दैन भन्ने ख्याल गर्दैनन् । पदका लागि दोहोरो चरित्र देखाउन पछि पर्दैनन् । यसको गतिलो उदाहरण बनेको छ नेपाली कांग्रेस । प्रधानमन्त्रीलाई विश्वासको मत दिएर विपक्षी कुर्सीमा बस्छु भनी कांग्रेसले असंवैधानिक र अराजनीतिक चरित्र देखाइसकेको छ । अब सभामुख, राष्ट्रपति, उपराष्ट्रपति, उपसभामुखलगायतको निर्वाचनका बेला क–कसले के–के गर्छन् हेर्न बाँकी छ ।