स्वतन्त्र मेयरका जुँगाको लडाईंमा दलका नेता तथा कार्यकर्ता दर्शक

गत वैशाख ३० गते सम्पन्न स्थानीय तहको निर्वाचनमा स्वतन्त्रबाट निर्वाचित दुई मेयरको सामाजिक सञ्जालमा छेडखानी भएको छ । काठमाडौँ महानगरका मेयर बालेन्द्र साह र धरान उपमहानगरपालिकाका मेयर हर्क साम्पाङले एक अर्कालाई छेडाछेड गर्दै पेचिलो ‘स्ट्याटस वार’ थालेका हुन् ।

धराने मेयर हर्क चरा दिनको काठमाडौँ बसाइमा विभिन्न राजनीतिक दल, तिनका नेता र मन्त्रालयको भेटघाटमा व्यस्त रहे । साँझ परेपछि सामाजिक सञ्जालमा मनको कुरा लेखिहाल्ने हर्कले काठमाडौंमै हुँदा ‘प्रधानमन्त्री र मन्त्रीहरू बस्ने सहरको बिजोग’ भन्दै स्ट्याटस लेखे । ‘काठमाडौँका चिल्ला र फराकिला सडक किनारामा फोहोरको डँगुर देख्दा त खाल्डाखुल्डी बाटो भए पनि धरानै सफा लागो ! प्रधानमन्त्री र मन्त्रीहरू बस्ने सहरको यो बिजोग देख्दा श्रमदान गर्न मन लाग्यो !’ उनले लेखेको स्टाटस यहि हो ।

उनको उक्त स्ट्याटसले काठमाडौंका मेयरलाई मात्रै गिज्याएको थिएन, राजनीतिक दलका नेता र तिनका जनप्रतिनिधिहरूको पनि शेखी झारिरहेको थियो । मेयर हर्कलेले लेख्न छाडेनन् र अझै अगाडि बढेर अर्को स्ट्याटस लेखे , ’जसले जे भनोस् तर म काठमाडौँ नगएको भए फोहोर उठ्ने थिएन रैछ ! कम्से कम काम त शुरु गरे !’

त्यसपछि मेयर बालेन पनि बोल्न बाध्य भए । उनको त्यही स्ट्याटसको तुरुन्तै जवाफ फर्काए र भने, ’हो नि तपाईंकै लौरो चुनाव चिन्ह लिएर मैले पनि चुनाव जितेको हो नि ।’

बालेनले सोही समयमा संघीय सरकारसँगको सहकार्यमा प्रहरी परिचालन गरेर कष्टका साथ काठमाडौँको फोहोर उठाउन सुरु गरेका थिए । तर, हर्कले आफू काठमाडौं नगएको भए फोहोर उठ्ने थिएन भन्दै गर्दा समस्यामा मजाक गरेको भन्दै मानवीयतामाथि खेलबाड गरेको साह निकटस्थहरुको बुझाइ छ । बालेनले फोहोर उठाउन सुरु गर्नु र जस हर्कले लिन खोज्नु भनेको मजाकको पनि हद भएको टिप्पणी सामाजिक सञ्जालमा पाइएको छ ।

हर्कले आफू काठमाडौं आएकै कारण फोहोर उठेको भन्ने स्ट्याटसमा बालेनले जे जस्तो प्रतिक्रिया दिए त्यसपछि उनले कुनै प्रतिक्रिया दिएका छैनन् । यद्यपि हर्कले भने बालेन लक्षित स्ट्याटस धेरै लेखिसकेका छन् । उनले पछिल्लो पटक, ’आलोचना नै सुझाव हो भन्ने नबुझ्नेले के राजनीति गर्नु बेकारमा !’ भनेर घोचपेच गरेका थिए ।

उनको एक्त स्ट्याटसमा केहीले गाली गर्दै सल्लाह र सुझाव दिएका छन् भने कतिपयले निम्नस्तरको टिप्पणी नगर्न सुझाएका छन् । हर्कले सामाजिक सञ्जालमा लेख्दै जाँदा कतिपयले उनको एकाउन्ट ह्याक भएकोसम्म पनि भन्न भ्याएका छन् । उनको पछिल्लो स्ट्याटसमा यस्तो भनिएको छ, ‘देशको राजधानीलाई फोहोरको थुप्रोले पुरेर राख्न पाइँदैन ! मुख बजाउनु छोडेर पाखुरा बजाऊ नालायक हो ! नामले खाएकाहरू हो, तिमेरुको रीस उठोस बेस्सरी ! काम गर काम, हावा तालका हो ।’ उनको यो अभिव्यक्ति कहाँ कसलाई लक्षित छ भन्ने कुरा लुकेको छैन । उनले भन्न खोजेको विषय पनि ‘ओपन सेक्रेट’ नै देखिन्छ ।

एउटै चुनाव चिन्ह लौरो लिएर चुनाव जितेका उनीहरू एक अर्काविरुद्ध स्ट्याटस लेख्ने र कमेन्ट गरेर उछित्तो काढ्न थालेको देख्दा उनीहरूका मतदाताले पनि निको मानेको देखिँदैन ।

मेयर हर्कले राजधानीमा बसुञ्जेल उठ्न नसकेको फोहोरलाई व्यङ्ग्यवाण हानिरहे । काठमाडौँको फोहोर विसर्जन गर्ने स्थानमा स्थानीय जनताले अवरोध गरेपछि करिब एक महिनादेखि काठमाडौँको फोहोर उठ्न सकेको छैन । यही मौकामा काठमाडौं छिरेका धराने मेयरले मन्त्री, प्रधानमन्त्री बस्ने ठाउँमा चिल्ला सडकको छेउमा फोहोर थुप्रिएको, काठमाडौँभन्दा खाल्डाखुल्डी भएको आफ्नै धरान प्यारो भन्नु स्वाभाविक पनि हो ।

फोहोर व्यवस्थापनको लागि बालेनले गरेका हरेक कसरत असफल भइरहेको अवस्थामा असक्षमको रुपमा अभिव्यक्ति आउँदा आक्रोशित बन्नु अस्वाभाविक नहोला । तर, छताछुल्ल हुने गरी गरिएका टिकाटिप्पणीले उनीहरू कै उचाइ घटेको बताउनेहरु पनि बग्रेल्ती भेटिएका छन् ।
उनका पछिल्ला अभिव्यक्ति काठमाडौँका मेयर बालेनप्रति लक्षित थिएन भन्ने कुनै आधार छैनन् । आफूले धरानलाई सम्पन्न गराएको र बालेनले फोहोर पनि उठाउन नसकेको जस्ता स्ट्याटसले अन्ततः धराने मेयरको सद्भाव र सहयोगी भावनामा खडेरी परेको साह समर्थितहरुको टिप्पणी छ ।

यसबीचमा भएका लेखाइबाट उनीहरूको एक अर्काप्रतिको बुझाइको स्तर खुलेको भनिएको छ । एउटै चुनाव चिन्हमा निर्वाचन लडेका उनीहरूले लोकप्रिय मत पाएर चुनाव जिते पनि एक अर्काप्रति हार्दिकता भने नदेखाएको सोसल मिडियामा भएको प्रतिस्पर्धाले नै प्रमाणित गरिदिएको छ ।

मेयर हर्कले आफूले घोचपेच गरेको स्वीकार्दै भनेका छन्, ’सत्य स्वीकार्न गाह्रो हुन्छ । तर सत्य सत्य नै हो ! अब बिस्तारै काठमाडौं तातिएर फोहोर व्यवस्थापन गर्नेछ ! यी सब घोचपेच नभएको भए हुँदैन थियो !’ उनले, काठमाडौँ जाँदा फोहोरको कारण शहरमा दुर्गन्ध भयो फोहोर उठाऊ भन्न खोजेको आशयका लेखाइ आफ्नो फेसबुक एकाउन्टमा पोष्ट गरेका हुन् ।

जनताले अघिल्ला जनप्रतिनिधिहरूको काम कर्तव्य र जिम्मेवारीलाई मन नपराएर नयाँ जोश र चाहना राखेका यी दुई युवालाई छानेका थिए । नागरिकको अपेक्षा पूरा गर्ने जिम्मेवारी बोकेर पदमा पुगेका यी दुई मेयर एक आपसमा भाले जुधाई गरेको देख्दा सर्वसाधारण जति दुःखी छन् त्योभन्दा धेरै राजनीतिक दलहरू खुशी र मख्ख देखिन्छन् ।

हर्क र बालेनका लेखाइले स्वतन्त्र–स्वतन्त्र बीचको टकरावलाई उजागर गरिदिएको छ । सामाजिक सञ्जालमा हर्कको लेखाइलाई केटाकेटीपन भन्नेहरू पनि छन् । तर एउटा जिम्मेवार पदमा बसिसकेपछि पदीय दायित्व र मर्यादाको ख्याल गर्नुपर्ने कुरालाई उनले बुझ्न नसकेको आरोप लगाउनेहरु पनि प्रशस्तै भेटिएका छन् ।

यी दुई मेयरले सामाजिक सञ्जालमा रमिता देखाएर एक अर्काको उछितो काढ्नुको रहस्य बाहिर नआए पनि दुवै जनाको जनताप्रतिको गम्भीर गैरजिम्मेवारीपूर्ण काम भएको विश्लेषकहरुको टिप्पणी छ । आ–आफ्नो क्षेत्राधिकार मिचेर अनावश्यक आलोचनामा उत्रँदा राजनीतिक दलहरूलाई मसला बनेको उनीहरुको निचोड हो ।