वामदेवका यी तीन रूप

वि.सं. २०५० को दशकसम्म चट्टानी अडान राख्ने वामपन्थी नेताको छवि बनाएका वामदेव गौतमलाई पटक–पटक व्यक्त अस्थीर धारणाको कारण दुई दशकपछि नेकपाभित्र ‘पिँध नभएको लोटा’ भन्न थालिएको छ । तत्कालीन माओवादीले सरकारसँग दोस्रो चरणको वार्ताका निम्ति बाबुराम भट्टराई नेतृत्वमा टोली खटाएको थियो । त्यही क्रममा गौतम कस्सिँदै गौशाला पुगेर भट्टराईलाई भनिदिए ‘ल कमरेड, आजदेखि म माओवादी प्रवेश’ गरेँ । एकछिन पछि गौतम निस्केर हिँडे र भट्टराईले माओवादी वार्ता टोलीका सदस्यलाई ‘वामदेव आउने भए’ भनेर संक्षिप्त प्रतिक्रिया दिए । तर,  गौतम कहिल्यै माओवादीमा प्रवेश गरेनन् ।

त्यसैगरी, माओवादी र तत्कालीन संसद्वादी दलहरू (एमाले तथा नेपाली कांग्रेस) बीच बाह्रबुँदे सम्झौताको प्रारम्भिक सहमति भयो । त्यसलाई अन्तिम रूप दिनुअघि रोल्पामा माओवादीसँग बसेर सात बुँदा तय गरियो । तत्कालीन कांग्रेस सभापति गिरिजाप्रसाद कोइराला स्वास्थ्य र सुरक्षाको कारण जान नसक्ने भएपछि एमाले नेता गौतम र युवराज ज्ञवाली रोल्पा गएका थिए । उनीहरूलाई त्यहाँ जनमुक्ति सेनाले सलामी दियो । सलामीलगत्तै जनमुक्ति सेनालाई संबोधन गर्दै गौतमले भनिदिए ‘तपाईंहरू नेपाल आमाका सच्चा सपुत हुनुहुन्छ । तपाईंका सपना खेर जाने छैनन् ।’ २०५९ सालमा लोकेन्द्रबहादुर चन्द प्रधानमन्त्री हुँदा वामदेव गौतम गृहमन्त्री भए । उनकै अग्रसरतामा माओवादीलाई ठीक पार्न आतंककारी कानुन जारी गरियो ।

अहिले नेकपाभित्र चर्को मतभेद भइरहँदा समस्या समाधानको नाममा ‘नयाँ प्रस्ताव’ फ्याँकिएको छ । तर, प्रधानमन्त्री तथा अध्यक्ष ओलीको चाहनामा ल्याइएको उक्त प्रस्तावलाई ‘वामेदवको प्रस्ताव’ भनिएको छ । ६ बुँदेको त्यो छर्रापछि बालुवाटारले खुमलटारलाई ‘वामदेवको प्रस्ताव पनि अस्वीकार गर्ने ?’ भन्दै अत्तो थाप्न थालेको छ । स्रोतका अनुसार खुमलटार निकटलाई कर्नरमा पु¥याउन ‘वामदेवको प्रस्ताव’ भन्दै गत मंसिरमा प्रधानमन्त्रीले अघि सारेको प्रस्तावलाई नै अघि बढाइएको हो ।

बालुवाटारले उनलाई मोहराको रूपमा सधँै प्रयोग गरिरहेको छ । गत वर्ष जेठमा अर्का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले राखेको प्रस्तावमा प्रधानमन्त्रीको कार्यकाल आधा–आधा हुने भन्ने थियो । तर, मंसिर पुग्दा नुपग्दै अध्यक्ष तथा प्रधानमन्त्रीले जेठको प्रस्ताव तुहाएर कार्यकारी अध्यक्षको नयाँ पासा फ्याँक्नुभयो । अहिले प्रचण्डले पार्टीभित्रको समस्या समाधान गर्ने हो भने गत वर्ष जेठको प्रस्तावमा फर्किऔं भनेपछि बालुवाटारले गत मंसिरको प्रस्तावलाई नै वामदेवको प्रस्तावको जलप लगाएर प्रस्तुत गरेको बताइन्छ ।

– विश्वदीप पाण्डे, गोरखा