कमरेड माओवादीहरूको एमालेमा झनै कन्तबिजोग

तत्कालीन नेकपा विभाजनपछि आफैँले रगत, पसिना बगाएर बनाएको पार्टी चटक्क छोडी केपी ओलीको पछि लागेका पूर्वमाओवादी नेताहरूको एमालेमा बिचल्ली भएको छ । सौराहा महाधिवेशनमा अध्यक्ष केपी ओलीको ‘आशीर्वाद’ले जेनतेन टिकेका उनीहरू प्रदेश अधिवेशनबाट भने बढारिएका छन् । एमालेले सात भौगोलिक र एक गैरभौगोलिक गरी आठ प्रदेशमा नयाँ नेतृत्व छान्दा पूर्वमाओवादी खेमा कतै पनि देखिएन । नेकपा विभाजनले कमजोर बनेका ओलीले आफ्नो शक्ति बलियो बनाउन मन्त्री अफर गरेपछि रामबहादुर थापा बादल, टोपबहादुर रायमाझी, लेखराज भट्ट, प्रभु साह, मणि थापालगायतले एमाले रोजेका थिए । अहिले बादल एमालेमा उपाध्यक्ष छन् भने लेखराजलाई सचिव र सुदूरपश्चिमको इञ्चार्ज बनाइएको छ । मणि पोलिटब्युरो सदस्यसमेत छाडेर एमालेबाट बाहिरिएका छन् । नक्कली भुटानी शरणार्थी काण्डमा मुछिएपछि टोपबहादुरको सचिव पद निलम्बित छ । १० औँ महाधिवेशनमा अध्यक्ष ओलीले सर्वसम्मत नेतृत्व चयनको पहल गरेकै कारण पूर्वमाओवादी नेताहरूले ती पद जितेका हुन् । चुनाव भएको अवस्थामा उनीहरूलाई पदाधिकारी जित्न सजिलो थिएन । 

त्यसो त, एमालेभित्र पूर्वमाओवादी समूह आफैँमा एकतावद्ध छैन । पछिल्लो समय उनीहरू झन् तितरबितर भएका छन् । टोपबहादुर रायमाझी नक्कली भुटानी शरणार्थी काण्डमा जेल पुगेका छन् भने एमालेमा बिद्रोह गरी स्वतन्त्र उठेर सांसद जितेका प्रभु साह आफ्नै नेतृत्वमा आमजनता पार्टी गठन गरेर देशव्यापी संगठन निर्माणमा लागेका छन् । ओलीलाई साथ दिएबापत गैरसांसद हुँदा पनि मन्त्री बनेका मणि थापा गुमनाम छन् । ६ महिना खानेपानी तथा सरसफाइमन्त्री भएका बखत ‘श्री ५ को सरकार यो काम गर्न प्रतिबद्ध छ’ भन्ने भाइरल भाषण गरेका उनी पार्टीबाट छुट्टी लिएर बसेका छन् । केही महिनाअघि साँस्कृतिक अभियान लिएर हिँडेका उनी पुनः एमालेमा सक्रिय नहुने मनस्थितिमा पुगिसके । माओवादीबाट एमालेमा गएका माथिल्लो तहका नेतामध्ये बादल र लेखराजले भने अहिलेसम्म पार्टी छोडिसकेका छैनन् । तर, नाम मात्रको पदको भारी बोकाइएका यी दुई पनि खासै सक्रिय देखिंदैनन् ।

सुदूरपश्चिम प्रदेशको इञ्चार्ज रहेका लेखराज प्रदेश अधिवेशनपछि झन् निराश भएको निकटहरूले बताएका छन् । जनयुद्धका बेला सैन्य रणनीतिकारका रूपमा चर्चा गरिएका बादल एमालेमा मिसिने माओवादी नेताहरूमा सबैभन्दा माथिल्लो तहका नेता हुन् । तर, उनी औपचारिक बैठकमा बाहेक अन्यत्र देखिन छाडेका छन् । तत्कालिन नेकपाको ९ सदस्यीय सचिवालयमासमेत रहेका उनी गृहमन्त्री पनि थिए । त्यसबेला पार्टीभित्र चर्केको अन्तरविरोधमा तटस्थ बसेका उनी अन्तिम घडीमा गृहमन्त्रीमा निरन्तरता सुनिश्चित गराएर ओलीतिर खुलेका थिए । आफू पक्षधर झण्डै पाँच दर्जन केन्द्रीय सदस्यलाई माओवादीमै छाडेर एमालेमा मिसिएका बादल अहिले कार्यकर्ता बिनाको नेता बनेर बसेका छन् ।     

पार्टी फुटका बखत बालुवाटार बोलाएर ओलीले उनलाई आफूपछिको वरीयतामा उपाध्यक्ष दिने कबोल गरेपछि त्यता लागेको भनिएको थियो । तर, अहिले एमालेका आधा दर्जन उपाध्यक्षको हुलमा बादल अन्तिमतिर छन् । एमालेका एकजना नेताले बताएअनुसार बादल बैठकमा जान्छन्, बैठकभर बस्छन् अनि खुरुक्क निस्किन्छन् । बैठकमा पनि केही बोल्दैनन् । अनौपचारिक भेटमा कसैसँग कुरा गर्दैनन् । नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरणमा बादलको पनि नाम मुछिएको थियो । उनका छोरा प्रतिकविरुद्ध त अदालतमा मुद्दा नै दायर भएको छ । तर, आफूविरुद्ध पक्राउ पुर्जी जारी भएलगत्तै बेपत्ता भएका उनी कहाँ छन् अत्तोपत्तो छैन । 

यस प्रकरणमा अध्यक्ष ओलीले प्रधानमन्त्री प्रचण्डसँग जुधेर आफूलाई जोगाइदिएको बुझेका बादल त्यसैमा सन्तुष्ट रहेको र पार्टीमा ओलीविरुद्ध जान नचाहेको कतिपयको बुझाइ छ । यो प्रकरणमा प्रत्यक्ष संलग्न देखिँदा पनि उनलाई मुद्दा नचलाइएपछि ठूलै राजनीतिक लेनदेनको आशंका त्यतिबेलै गरिएको हो । किनभने बादल गृहमन्त्री भएकै बेला भुटानी शरणार्थीको लगत अध्ययनका लागि कार्यदल बनेको थियो । उनले भनेकै मान्छे कार्यदलमा सदस्य थिए । भुटानी शरणार्थीलाई व्यवस्थापन गर्न अमेरिकासँग कुनै औपचारिक वार्ता वा अनौपचारिक कुराकानी नै नगरी कार्यदल बनाउने निर्णय आफैँमा शंकास्पद थियो । अमेरिकासँग कुनै छलफल वा सहमति नभई कार्यदल बनाउनुमा सामान्य हिसाबले हेर्दा पनि गलत उद्देश्य प्रेरित देखिन्छ । तर, कार्यदल गठनको कागजमा सही गर्ने बादलमाथि अनुसन्धान नै भएन । जबकि उनैले तोकेका कार्यदलका सदस्यलाई भने मुद्दा चलाइयो ।