मिलीभगतमा बाढीको पानी नदीमा मिसाइँदै

मोरङको बुढीगंगा गाउँपालिका–१ स्थित टंकीचोकको पूर्व उत्तरतर्फबाट वर्षायाममा बगेर वर्षौंदेखि जम्मा हुँदै आएको बाढी खदरा खोलामार्फत् सिंघिया नदीमा मिसाउन लागिएको पाइएको छ । सुटुक्क उपभोक्ता समिति निर्माण गरेर दुई किलोमिटर पूर्वमा रहेको खदरा खोलामार्फत सिंघिया नदीमा बाढीको पानी मिसाउन लागिएको छ । 

वडा कार्यालयले कसैलाई जानकारी नहुनेगरी केही जग्गाधनीको मिलेमतोमा उपभोक्ता समिति बनाएको छ । स्थानीय केही ठूला उद्योगहरुसँग आर्थिक सहयोग लिएर निजी जग्गासमेतको प्रयोग गरी ह्युमपाइप बिच्छ्याएर सिंंघिया नदीमा पानी मिसाउने कार्यका लागि निर्माण शुरु भइसकेको छ । 

टंकीचोकदेखि उत्तरतर्फबाट बगेर निजी खेतमा जम्मा हुने बाढीको पानी एकलौटी रुपले सरकारी अध्ययन, डिपीआर र वातावरण प्रभाव मूल्याङ्कनबेगर योजनासमेत पारित नगरी सिंघिया नदीमा मिसाउन लागेपछि स्थानीय आन्दोलित बनेका छन् । सीमित जग्गाधनीको हित हुनेगरी निजी लगानीमा गर्न लागिएको उक्त कार्य तत्काल रोक्नुपर्ने स्थानीयको माग छ । 

वडा कार्यालयले निर्माण जारी राखेमा सशक्त संघर्ष थाल्ने र सोबाट हुने क्षतिको जिम्मेवारी स्थानीय सरकारले नै लिनुपर्ने उनीहरुको चेतावनी छ । टंकीचोकको पूर्वउत्तरबाट बगेर आएको बाढीको पानी योजना र तटिय क्षेत्रमा बसोबास गर्ने बासिन्दाहरुको सहमतिबेगर सिंघिया नदीमा मिसाउन नहुने स्थानीयको भनाइ छ । 

त्यसो गरेमा बुढीगंगा–१ मा मात्र नभई विराटनगर महानगरपालिका–१ र १९ सँगै कटहरी र जहदा गाउँपालिकाको तटिय क्षेत्रमा बसोबास गर्ने बासिन्दाहरु पनि डुबान र कटानको उच्च जोखिममा पर्छन् । उसैपनि खदरा खोला र सिंघिया नदीमा हरेक वर्ष आउने बाढीले बुढीगंगा र विराटनगरको तटीय क्षेत्रमा बसोबास गर्नेहरु मर्कामा पर्दै आएका छन् । 

कैयौं घरपरिवार त हरेक वर्ष विस्थापित हुने गरेका छन् । त्यसमाथि सिंघिया नदीमा बाढीको पानी मिसिएमा बाढी उरालिएर कटान र डुबानको जोखिम झनै बढ्ने करैया, खापटोलका बासिन्दा बताउँछन् । करैया बस्तीमा रहेको खदरा खोला साँघुरो भएकोले हरेक वर्ष बाढी आउने गर्दछ ।

अझ टंकीचोक पूर्वको बाढी पनि साँघुरो आकारमा बग्ने सिंघिया नदीमा मिसाइएमा त्यसले विस्फोटक रुप लिन्छ । किनभने सिंघिया नदी फराकिलो फाँट भएर बग्ने अन्य नदीजस्तो हैन् । यो नदी दुवै किनारामा अग्लो डिल भएको साँघुरो र गहिरो नदी हो । तटीय क्षेत्रमा बसोबास गर्नेहरुका लागि ‘दुःखी र विनाशकारी’ भनेर चिनिँदै आएको यो नदीमा थप बाढीको पानी मिसिएमा डुबान र कटानले कस्तो रुप लिन्छ होला ? 

यो समस्या बुढीगंगाको दक्षिण पुष्पलातौकसम्मका मात्र नभएर विराटनगर महानगरपालिका र अन्य पालिकाहरुको सिंघिया नदीको तटिय क्षेत्रमा बस्ने बासिन्दाहरुको पनि हो । त्यसैले सबैले यस विषयमा चासो दिन आवश्यक छ । ‘तेरो घर डुब्ने र कट्ने हो नि मेरो हो त ?’ भनेर बसेमा भोलि ठूलो परिणाम भोग्नुपर्ने हुन्छ । त्यतिबेला ‘उहिले मरिन् सासु, अहिले झर्यो आँशु’ भनेझैं थक्थकाउनबाहेक अन्य केही विकल्प हुँदैन ।