भुइँको टिप्दा न बादल, न वामदेव

‘भुइँको टिप्न खोज्दा खल्तीको झर्ने’ यो उखान नेपाली राजनीतिमा बढी नै चरितार्थ हुन थालेको छ । नेताहरूले आफ्नो शक्तिमा विश्वास नगर्ने तर अर्काकोतर्फ आँखा लगाउँदा साथमा भएको पनि गुमाएका धेरै उदाहरण छन् । तत्कालीन एमाओवादीमा पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ ले नारायणकाजीलाई टिप्दा मोहन वैद्य ‘किरण’ गुमाएको चर्चा त्यतिबेला खुबै चल्यो । प्रधानमन्त्री केपी ओलीले विभिन्न बहानामा विद्या भण्डारीलाई टिपेर मुलुकको सर्वोच्च स्थानमा पुर्‍याउँदा वरिष्ठ नेता झलनाथ खनाललगायतलाई गुमाएको प्रसंग पनि धेरै भएको छैन ।

यसरी भुइँको टिप्न खोज्दा खल्तीको समेत गुमाएको पछिल्लो र ताजा उदाहरण भने नेकपा (बहुमत) का अध्यक्षद्वय प्रचण्ड र माधवकुमार नेपालसँग जोडिएको छ । उहाँहरूले पनि भुइँको टिप्न खोज्दा खल्तीको झार्नुभएको छ । नेकपा विभाजनपूर्व पार्टीभित्र लामो शक्ति संघर्ष चल्यो । विवाद र संघर्ष बढ्दै जाँदा ‘कोर अफ द लिडरसिप’ भनिएको सचिवालय दुई खेमामा विभक्त भयो । नौ सदस्यीय सचिवालयमा प्रचण्ड, माधवसहित झलनाथ खनाल, वामदेव गौतम र नारायणकाजी श्रेष्ठ एकातिर देखिनुभयो ।

प्रधानमन्त्री केपी ओलीसँग आफूसहित तीन जना मात्र रहेको देखियो । महासचिव विष्णु पौडेल र ईश्वर पोखरेल मात्र ओलीको पक्षमा दह्रो ढंगले उभिनुभयो । सचिवालय सदस्य रामबहादुर थापा ‘बादल’ को भूमिका भने तटस्थ थियो । संघर्ष चर्किंदै जाँदा दुवै पक्षको छुट्टाछुट्टै बैठक र छलफल चल्न थाले । बालुवाटार, खुमलटार र भैंसेपाटी छलफलका केन्द्र बने । प्रधानमन्त्री ओलीले पेलेको भन्दै बहुमत (पाँच भाइ) को गठबन्धन बलियो बन्दै गयो ।

उपाध्यक्ष वामदेव गौतम निवास भैंसेपाटीमा बसेको एउटा बैठकको चर्चा अहिले पनि हुने गर्छ । कतिपयले उक्त बैठकलाई ‘भैँसेपाटी गठबन्धन’ पनि भन्ने गर्छन् । गठबन्धन यति बलियो बन्यो कि सचिवालय बैठकअघि कमरेडहरू छुट्टै छलफल गर्न र एकमतसाथ बैठकमा प्रस्तुत हुन थाले । वामदेव गौतमलाई उपाध्यक्ष बनाउनेदेखि राष्ट्रियसभामा पठाउनेसम्मको निर्णयमा गठबन्धनको भूमिका निर्णायक थियो भनिन्छ । किनभने प्रधानमन्त्री ओलीको चाहना र रोजाइमा अन्तिम समयसम्म पनि गौतम पर्नुभएको थिएन ।

त्यतिमात्र होइन, गौतमलाई नै लक्ष्य गरेर राष्ट्रियसभा सदस्य पनि प्रधानमन्त्री बन्न मिल्ने गरी संविधान संशोधन गर्न लगाउने सचिवालयको निर्णयको जग गठबन्धन नै थियो भनेर अहिलेसमेत चर्चा हुने गरेको छ । भलै प्रधानमन्त्री ओलीले ‘धोका’ दिएपछि उक्त निर्णय कार्यान्वयन हुन नसकेको गौतमनिकट नेता तथा कार्यकर्ता बताउँछन् । निर्णयको मसी सुक्न नपाउँदै ओलीले आफूले उक्त निर्णय नमान्ने बताएपछि वामदेवले पनि राष्ट्रियसभामा नजाने अडान लिनुभयो । तर, केही समयपछि उहाँलाई राष्ट्रपतिद्वारा मनोनीत कोटामा राष्ट्रियसभामा प्रवेश गराइयो ।

त्यतिबेला पनि ओलीको चाहना युवराज खतिवडालाई नै निरन्तरता दिनुपर्छ भन्ने थियो । प्रचण्ड–नेपाल पक्षको दबावका कारण बाध्य भएर ओलीले वामदेवलाई सिफारिस गर्नुभएको हो । वामदेवलाई कुनै एउटा निर्वाचन क्षेत्र खाली गराएर प्रतिनिधिसभामै ल्याउने र प्रधानमन्त्री बनाउनेसम्मका तयारी पनि गठबन्धनमा भएको थियो । तर, त्यसमा पनि ओली नै पटक–पटक तगारो बनेर देखापर्नुभएको कुरा वामदेव आफैँले बताइसक्नुभएको छ ।

सधैँ ओलीबाट धोका खानुभएका गौतमले एकपटक सार्वजनिक रूपमै भन्नुभएको थियो ‘अब म कमरेड केपी ओलीको साथ (गुट) मा कहिल्यै रहने छैन । प्रचण्डको साथ (गुट) मै रहन्छु ।’ तर त्यत्रो जोडबल गरेर लागेको प्रचण्ड–नेपाल पक्ष त्यतिबेला निरास भयो, जब पार्टी फुट्दा वामदेवले साथ दिनुभएन । अहिले बादललाई गुमाउनुको कारण पनि वामदेव नै भएको कतिपयको विश्लेषण छ । गौतमका लागि जे पनि गर्न तयार हुनेहरूले आफूलाई भने वास्तासम्म नगरेको र गृहमन्त्रीबाट हटाउन खोजेको बादलको गुनासो छ । त्यही चित्त दुखाइका कारण अहिले उनी ओलीतिर लागेको भन्नेहरू पनि छन् ।

वादलले आफूनिकट नेताहरूसँगको कुराकानीमा एउटै क्याबिनेटमा रहेका कारण प्रधानमन्त्रीविरुद्ध जान नमिल्ने तर निर्णायक घडीमा प्रचण्ड–नेपाल पक्षलाई साथ दिने भनेको कुरा यसअघि नै सार्वजनिक भइसकेको छ । ‘वामदेवका लागि आकाशको तारासमेत झार्न तयार हुनेहरूले बादललाई उल्टै मन्त्रीबाट हटाउने कुरा सुनेपछि उनी बिच्किएका हुन्,’ बादलनिकट स्रोतले भन्यो । हिजोआज पेरिसडाँडातिर कमरेडहरूको सुनिन्छ ‘त्यत्रो गर्दा पनि वामदेव कमरेडले देख्नु भएन, उहाँ त बैगुनी पो हुनुहुँदोरै’छ ।’

हुन पनि हो, एकपटक होइन, पटक–पटक नेताहरूले टाउकैमा बोकेका वामदेवले त मौकामा साथ नदिएपछि, बादलको कुरा गर्नु बेकार रहेको नेकपा (बहुमत) कै नेता स्विकार्छन् । त्यसैले अहिले बालुवाटारतिर पनि खुच्चिङको भावमा चर्चा हुने गरेको छ, ‘प्रचण्ड–नेपालले भुइँको टिप्न खोज्दा खल्तीको पनि खसाले । अर्थात् वामदेवलाई बोकेर हिँड्दा बादल बिच्किए । अहिले उनीहरूको साथमा न वामदेव छन्, न बादल !’