बडे बेआबरु जो बेलाबखत बनिरहन्छन्

‘बडे बेआबरु होकर तेरे कुचे से हम निकले, बहुत निकले मेरे अरमान फिर भी कम निकले ।
हजारों ख्वाहिशें ऐसी कि, हर ख्वाहिश पे दम निकले

उर्दू भाषाको यो शायरी हालै विभाजित उपेन्द्र–अशोक नेतृत्वका दुबै जसपाको हकमा लागु हुँदैछ । विशेषतः मधेसको राजनीति कता जान्छ भन्ने सन्दर्भसँग यो शायरीको गहिरो अर्थ छ । उपेन्द्र अमेरिकामा रहेको बेला ‘बेआबरु’, अर्थात् बेइज्जती, कसिंगर फालेजसरी पार्टी फुटाइयो । उक्त विभाजनलाई धेरै ठूलो घटना मानियो, तर पनि संख्याले कम भयो।

यसभित्र केपी ओलीहरुका हजारौं सपना बुनिएका थिए, तर थोरैमात्र सपना पूरा हुनेतिर परिस्थिति गयो । त्यसमाथि मधेसमा अब के हुन्छ भन्ने टुंगो छैन । भनिन्छ, अघिल्लो संसदको पूरै कार्यकाल मुख्यमन्त्री चलाएका लालबाबु राउत गद्दीले उपेन्द्रलाई छाड्दैनन् । तर, मधेस बुझ्नेहरु यो कुरा मान्न तयार छैनन् । अशोक राई पक्षले उनलाई मुख्यमन्त्री बनाउने भन्यो भने उपेन्द्रको साथ छाड्न सक्छन् । वा, अहिलेकै मुख्यमन्त्री सरोज यादवलाई फेरि बनाइदिन्छु भन्नेको पल्लाभारी छ भने उनी त्यतै जाने हुन् । किनभने, विचार र सिद्धान्तले कोही पनि कतै लागेका होइनन् । 

जसपाको संगठनमा ०७० सालदेखि रेणु यादव र नवलकिशोर साह जोडिएपछि उपेन्द्रको राजनीति धर्मराउँदै आयो । उनलाई सप्तरीमै सिके राउतले चुनाव हराइदिने कुरासँग आफ्नै पार्टीभित्रको धोकाधडीको सम्बन्ध छ । अहिले यस्तो संकटको बेला उनका अर्का सहयात्री शैलेन्द्र साह भारततिर घुमिरहेका छन् ।

पर्साबाट प्रदीप यादव अशोक राईतिर गएपछि वीरगञ्ज महानगरका मेयर राजेशमान सिंह पनि गएकै मानिन्छ । मधेशका अरु ठाउँमा उपेन्द्रसँग मान्छे छन् । किनभने, दुबोजस्तो फैलिने चरित्र उनको छ । मधेशका अर्थमन्त्री सञ्जय यादवलाई उपेन्द्रका छोरा अमरेन्द्रले चलाउँथे, अहिले तिनले पनि छाड्ने स्थिति छ । उपेन्द्र आफू त कमजोर थिए थिए, छोरा हावी हुन थालेपछि पार्टीभित्र त्यो कुरालाई राम्रो मानिएको छैन । 

जब जब अवसर आउँछ, तब तब उपेन्द्रमाथि संविधान पुनर्लेखनको कुरा बिर्सिने गरेको आरोप लाग्छ । जब आफूलाई प्रतिकूल हुन्छ, फेरि ‘पुनर्लेखन’ भन्दै चर्किन थाल्छन् । त्यसैले उपेन्द्रले मधेशको राजनीतिक मुद्दाको नेतृत्व गर्छन् भन्नेमा उनकै सहयात्रीले पनि विश्वास गरेका छैनन् । उपेन्द्रको ध्यान भारतमा छोटो समय प्रधानमन्त्री भएका एचडी (हर्दनहल्ली) देवेगौडा बन्नुतिर छ भनिन्छ । उनी कर्नाटकका एक सामान्य नेता थिए, क्षेत्रीय दल खोलेर बसेका । केन्द्र सरकारमा ठूला दल कमजोर हुनुको फाइदा उठाउँदै प्रधानमन्त्री भइदिए । भनिन्छ, उपेन्द्रको ध्याउन्न पनि त्यस्तै छ । यद्यपि, उनी प्रधानमन्त्री भएर तराईले पाउने केही हैन भन्नेमा उनकै पार्टीका मान्छे ढुक्क छन् । 

अहिले विभाजित पार्टीको केन्द्रीय कमिटीमा उपेन्द्र बलियो छन् । तर, त्यो बल प्रदेशको राजनीतिमा भर पर्छ । मुख्यमन्त्री र मन्त्रीका लोभले उनका मान्छे यताउता हुनासाथ त्यसले केन्द्रको सन्तुलन पनि बिगार्छ । यतिबेला उपेन्द्रसँग प्रत्यक्ष जितेका आफूसहित राजकिशोर यादव मात्रै छन् । समानुपातिक सांसद रञ्जु ठाकुर र स्वास्थ्य राज्यमन्त्री हसिना खातुनले क्याम्प फेरिसकेका छन् । 

उता, एमालेलाई आफ्नो अश्वमेघ घोडा मधेसमा रोकिएको भान परेको छ । त्यसैले ऊ मधेशमा आफ्नै मुख्यमन्त्री चाहन्छ । अर्कातिर, उपेन्द्रका कसैले पार्टी छोडेर आए उनैलाई मुख्यमन्त्री दिने एमालेको सोचाई देखिन्छ । कांग्रेस पनि मुख्यमन्त्री छोड्ने पक्षमा छैन । सिके राउत त झन् दाऊ पर्खिएर बसेका छन् । सरोज यादव आफूबाहेकमा सहमति नहुनेमा ढुक्क छन् । त्यसैले सांसद र स्थानीय तहका जनप्रतिनिधिले दुईमध्ये कुन जसपा रोज्ने भनी सनाखत गरेपछि बल्ल यो चित्र स्पष्ट हुन्छ । तर, उपेन्द्र सनाखतसम्म पर्खिंदा समाप्त होइन्छ कि भन्ने त्रासमा छन् । यही डर अशोक राईतिर पनि छ । त्यसैले भनिएको हो, ‘बडे बेआबरु होकर तेरे कुचेसे हम निकले, बहुत निकले मेरे अरमान फिर भी कम निकले !’

यसबीच कांग्रेसको महत्वाकांक्षा बढेको छ । जसपाबाट फुटेर प्रदेशका केही सांसद आफूतिर आउँछन् भन्ने उनीहरुको हिसाब छ । मधेसबाट अशोक राईको पक्षमा सात जना जाने हुन सक्छ । र, मुख्यमन्त्री पाउने अवस्थामा बढी आउने अवस्था छ । त्यसो त अशोक राई पार्टी चलाउने चरित्रका हैनन् । सक्ने भए संघीय समाजवादी अहिलेसम्म चल्नुपर्ने हो । उनी एमालेमै विलिन हुने बाटोमा छन् । वा, हृदयेश त्रिपाठीजस्तै सूर्य चिह्न लिएर राजनीति टिकाउनेतिर लाग्ला । 

त्यसमाथि केपी ओलीलाई अर्को चुनावमा राजा महेन्द्रपछिको ठूलो नेता बन्नु छ । त्यसका लागि उनी जे पनि गर्न तयार छन् । लेखहरुमार्फत जिउँदै राष्ट्रपिता घोषित गर्नेसम्मको मनस्थिति बनाएका छन् । मधेसमा घण्टीको प्रभाव छैन । उक्त पार्टीमा लागेका मनिष झा काठमाडौंकेन्द्रित हुन् । त्यसमाथि मधेसका राजमार्गमा पहाडे समुदायको वर्चस्व छ, जहाँ एमाले प्रभाव छ । मनिष मधेसीमा पनि बाहुन भए । त्यसैले मनिषलाई हेरेर घण्टीको अन्दाज हुँदैन । 

उपेन्द्रले ज–जसलाई अगाडि बढाए, धोका पनि उनै उनैबाट खाइरहेका छन् । रञ्जु ठाकुरलाई सांसद बनाए । उनी राप्रपा हुँदै एमाले भइन्, सांसद र सभापति बनिन्, भर्खरै अशोकतिर लागिन् । बहिनी मञ्चला एमालेकै तर्फबाट सत्य निरुपण तथा मेलमिलाप आयोगको सदस्य नै थिइन् । रञ्जु पुनरावेदनका पूर्वन्यायाधीश तथा मानवअधिकार आयोगका सदस्य मिहिर ठाकुरकी पत्नी हुन् । उपेन्द्रले सप्तरीमा टिक्नका लागि नवलकिशोरको साथ लिए ।

पछि इस्तियाक र प्रदीप यादवकै जोडमा उनलाई मन्त्री बनाए । नवल सद्भावना स्कुलिङका हुन् । पछिसम्म राजेन्द्र महतोनिकट थिए । प्रदेशको मन्त्री जोगाउनका लागि उपेन्द्रको पक्षमा लागे । यदि मधेशमा महन्थको सरकार टिकेको भए उपेन्द्र त्यही बेला कमजोर हुने थिए । 

(साभार:जनआस्था साप्ताहिकबाट)