महेन्द्र पी.लामाका चार जना साथीको अक्सिजन अभावमा निधन

भारतको दार्जिलिङमा जन्मेका विकास अर्थशास्त्री प्रोफेसर महेन्द्र पी.लामाका चार जना साथीले कोरोनाको दोस्रो लहरमा ज्यान गुमाएका छन् ।

भारतको राजधानी नयाँ दिल्लीमा समेत अक्सिजनको अभावका कारण चार जना साथीले अकालमा ज्यान गुमाएको लामाले निकटस्थहरूसँग बताएका हुन् ।

“दुबै देशका सरकारले निर्णय गरेर बनाएको टिमको रिपोर्ट बुझ्न नमान्नु अर्घेल्याई हो । रिपोर्ट बुझ्दैमा कार्यान्वयन गर्नुपर्छ भन्ने पनि छैन । तर,भारत सरकारले पहिल्यै डराएर रिपोर्ट बुझ्न नमान्नु अचम्म हो ।’

लामा नेपाल-भारत प्रवुद्ध समूह (इपीजी) को भारतीय पक्षका सदस्य हुन् । जवाहरलाल नेहरु विश्वविद्यालयमा पनि पढाउँछन् ।

नेपाल-भारतबीचको सम्बन्धमा छ वर्षअघि निकै उतारचढाव आएपछि उक्त समूह गठन भएको हो । केपी ओली पहिले प्रधानमन्त्री हुँदा भारतसँग निकै खराब सम्बन्ध भए पनि अहिले राम्रो भएको सबैले देखेका छन् । ओली सरकार जोगाउन उसैले जसपालाई दुई टुक्रा बनाइदिएको छ ।

तर,ईपीजी प्रतिवेदन बनाए पनि अहिलेसम्म बुझाइएको छैन । ईपिजीले पहिले भारतीय प्रधानमन्त्रीलाई बुझाउने र लगत्तै नेपाललाई प्रतिवेदन बुझाउने निर्णय गरेको थियो ।

भारतले त्यतिबेला हुन्छ भनेपनि अहिलेसम्म रिपार्ट बुझन मानेको छैन । दुई देशका इपीजी संयोजकले त्यसको जिम्मेवारी लिइरहेका छन् । नेपालको संयोजक डा. भेषबहादुर थापा हुनुहुुन्छ ।

प्रतिवेदन तयार भएको झण्डै दुइ वर्ष भएको छ । करिब दुई वर्ष लगाएर बनाइएको प्रतिवेदनको अवस्था बेहाल छ । दुई मुलुकबीच सम्बन्ध सुधारिएको भनिए पनि त्यसको आधार रहेको उक्त कागजात नै बुझ्न नमानेपछि बौध्दिक तथा कूटनीतिक क्षेत्रमा शंकाको दृष्टिकोणले हेरिएको छ ।

एकजना कूटनीतिज्ञ भन्छन् ‘त्यो भारतको लज्जास्पद कार्य हो । दुबै देशका सरकारले निर्णय गरेर बनाएको टिमको रिपोर्ट बुझ्न नमान्नु अर्घेल्याई हो । रिपोर्ट बुझ्दैमा कार्यान्वयन गर्नुपर्छ भन्ने पनि छैन । तर,भारत सरकारले पहिल्यै डराएर रिपोर्ट बुझ्न नमान्नु अचम्म हो ।’

उनी भन्छन् ‘प्रतिवेदन नै नबुझ्नु भनेको हेपाहा प्रवृत्तिको पराकाष्ठ हो । आफैले जुन काम गर्न जिम्मेवारी दिएको टिम हो त्यसैले बनाएको रिपोर्ट नबुझ्नु भनेको प्रशासनिक भाषामा लाजमर्दो विषय हो । त्यो भनेको आफ्नै मान्छेप्रति गरिएको अविश्वास हो ।’