पूर्वतिर यसकारण केही दललाई दाँतमा ढुंगा

इलाममा भएको उपनिर्वाचन सबै दल २०८४ को निर्वाचनका लागि सकारात्मक सन्देश दिनेगरी परिणाम ल्याउने दाबीसहित चुनावी मैदानमा ओर्लिएका थिए । निर्वाचनमा नेकपा एमालेका उम्मेद्वार सुहाङ नेम्बाङले सहज तवरले जीत हात पारेका छन् । उनी संविधान सभाका अध्यक्ष स्वर्गीय सुवासचन्द्र नेम्बाङका कान्छा सुपुत्र हुन् । 

नेपाली काँग्रेसका डम्बर खड्कासँग यसअघिको निर्वाचनमा सुवासचन्द्र नेम्बाङले ११४ मतको झिनो अन्तरले जितेका थिए । तर, छोरा सुहाङले ५८ सय ३० को फराकिलो अन्तरले उनै ख्डकालाई पराजित गरे । तर उपनिर्वाचन केही दलका लागि भने दाँतमा ढुङ्गा लागे जस्तै भएको छ ।

राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) र नेकपा एकीकृत समाजवादी (एस) को राजनीतिक बिजोग नै देखियो । रास्वपाका उम्मेदवार मिलन लिम्बूको जमानत जफत भयो भने एसले २०७९ मा ल्याएको समानुपातिकको मत समेत जोगाउन सकेन । एसले २०७९ को निर्वाचनमा गठबन्धन भएकाले आफ्नो उम्मेदवार नहुँदा पनि समानुपातिकतर्फ ५ सय ८६ मत ल्याएको थियो । 

तर, माईजोगमाई गाउँपालिकाका अध्यक्ष जीतबहादुर राईलाई उठाएको एसले यस पटक ४०८ मत मात्र ल्याउन सक्यो । उक्त मत राईसँग मात्र नभएर पार्टीका वरिष्ठ नेता तथा पूर्वप्रधानमन्त्री झलनाथ खनालसँग पनि जोडिएकाले यसलाई अर्कै कोणबाट आलोचना गर्नेहरु पनि निकै छन् ।
खनालको आफ्नो जिल्ला मात्र नभएर उपनिर्वाचन भएको क्षेत्रमा उहाँको घर पनि छ । राईलाई सघाउन स्वयम् खनाल पनि चुनावअघि इलाम पुग्नुभएको थियो । खनालकै घर रहेको वडा इलाम नगरपालिका–१, साखेजुङबाट एसलाई आठ मत मात्र प्राप्त भयो । जहाँ नेकपा एसले एक वडा सदस्य समेत जितेको छ । 

चुनावलाई लक्षित गरेर दुई महिनाअघि मात्र साखेजुङमा रहेको रत्न वान्तावा बहुप्राविधिक शिक्षालयको समेत खनालले पूर्व प्रधानमन्त्रीको हैसियतले उद्घाटन गर्नुभएको थियो । २०७९ को निर्वाचनमा इलाम क्षेत्र नम्बर १ मा गठबन्धनको साझा उम्मेदवार बनेर खनाल नेकपा एमालेका महेश बस्नेतसँग २५ सयभन्दा बढी मतान्तरले पराजित हुनुभएको थियो ।

रास्वपा यो उपनिर्वाचनमा निकै उत्साहित भएर लागेको थियो । आफ्ना सारा सामाथ्र्य लगाए पनि निर्वाचन परिणाम भने निराशाजनक हात पर्याो । रास्वपाका सबै पदाधिकारी, मन्त्रीहरुको उपस्थितिमा निर्वाचन क्षेत्रका विभिन्न स्थानमा सभा मात्र होइन घरदैलो अभियाननै चलाइएको थियो । तर, तेस्रो स्थान प्राप्त भएको छ ।

२०७९ को निर्वाचनमा समानुपातिकमा ४६ सय ८६ मत ल्याएको रास्वपाले यस पटक ३ सय ६४ मत मात्र बढायो । रास्वपाले कुल ५ हजार ५० मत ल्याउँदा स्वतन्त्रउम्मेद्वार डकेन्द्रसिंह थेगिमको त्योभन्दा दोब्बर देखिन्छ । लिम्बूको जमानत जफत हुनुको पछाडि सभापति सहकारी प्रकरणमा जोडिएको र उम्मेदवारको विषयमा फैलिएका विभिन्न हल्लाले काम गरेको बताइन्छ । 

यता एमाले उम्मेदवार सुहाङको जीत सम्बन्धमा कानुनी विज्ञता, उनको बाबुको जस्तै विनयशीलता, शालिन र भद्रशैली, बाबुले देखाएको इमान्दारिता र निष्ठा तथा निर्वाचन क्षेत्रमा रहेको एमाले विरासत जस्ता कुरा भएको एमालेजनको बुझाई छ । सुहाङलाई थोरै सहानुभूतिको मत पनि आएको बताइन्छ । उनले २७ हजार ७७२ मत ल्याउँदा निकटतम् प्रतिद्वन्द्वी काँग्रेसका खड्काले २१ हजार ९४२ पाएका छन् ।