कम्युनिष्ट पार्टीमा राजेश राईमाथि कोतपर्व

विराटनगरको धरान रोडस्थित मनास्लु इन होटलमा चैत ९ गते शनिबार साँझ नेकपा एमालेनिकट पत्रकारहरूको संस्था प्रेस चौतारी नेपालको सचिवालय बैठक बस्दै थियो । दशौँ महाधिवेशनको अघिल्लो साँझ बसेको उक्त बैठकको मञ्चमा थिए २०७९ सालको आमनिर्वाचनमा पराजित एमालेका तीन नेता । 

बालुवाटारबाट एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीको निर्देशनअनुसार टीका लगाएर नेतृत्व छान्न तम्तयार ती थिए, स्थायी कमिटी सदस्यहरू भानुभक्त ढकाल, राजेन्द्र गौतम र शेरधन राई । 

२०७९ मा भानुभक्त मोरङ क्षेत्र नम्बर ३ बाट कांग्रेसका सुनील शर्मासँग पराजित भएका थिए । उता राजेन्द्र गौतम वर्तमान मन्त्रिपरिषद्का सर्वाधिक विवादित पात्रमध्ये एक ऊर्जामन्त्री दीपक खड्कासँग संखुवासभामा हारेका थिए । उता, शेरधनलाई भोजपुरमा नेकपा माओवादी केन्द्रका सुदन किराँतीले हराएका थिए । संयोग कस्तो भने यी अनुहारलाई ओलीले पार्टीको महत्त्वूर्ण जिम्मेवारी दिएका छन् । ढकाल जनसंगठन समन्वय संयन्त्र विभागका प्रमुख हुन् भने गौतम एमालेका प्रचार तथा प्रचार विभाग प्रमुख । उता शेरधन कोशी प्रदेश इञ्चार्ज छन् ।

शेरधनले यसअघि होटल मनास्लु सम्पन्न मोरङ अधिवेशनमा पनि ओलीको आशीर्वाद प्राप्त राजकुमार ओझालाई जिताउन सकेनन् । ओझालाई जिताउन राई र ढकालसहित कोशीका मुख्यमन्त्री हिक्मत कार्की आफैँ मैदानमा उत्रिएका थिए । तर, विद्रोह गरेका एमाले नेता विनोद ढकालले तयार गरेको अजम्बर राई प्यानलले ओलीको प्यानललाई नराम्ररी हरायो । हो, त्यही होटल मनास्लु इनमा आइतबार र सोमबार एमाले पत्रकारको संस्था प्रेस चौतारी नेपालको दशौँ महाधिवेशन भयो । 

एमाले मोरङको चुनावमा अजम्बर राई जस्तै चौतारीमा पनि अर्का राई अर्थात् राजेश राई प्रतिस्पर्धाका लागि तम्तयार थिए । विराटनगर उत्रिएका अधिकांश पत्रकार निर्वाचन प्रक्रियाबाट नेतृत्व छान्ने पक्षमा थिए । तर, यिनै तीन नेता चौतारीको महाधिवेशनलाई निर्वाचनमा लैजान डराए । कतिसम्म भने उद्घाटन समारोहलाई आइतबार संबोधनका क्रममा प्रचार विभाग प्रमुखले चौतारी एमालेको जनवर्गीय संगठन भन्दै निर्वाचन माग्ने नाममा दुई बित्ता नउफ्रिनसमेत चेतावनी दिए । उता संगठनका अध्यक्ष गणेश बस्नेत झनै उग्र भएर निर्वाचनका लागि हस्ताक्षर गर्नेलाई कारबाहीदेखि यदि त्यो परिस्थिति आए आफूले आत्महत्या गर्नेसम्मको विवादित भाषण मञ्चबाटै दिइरहेका थिए । 

नेताले मञ्चबाट चेतावनी, धम्की र उर्दीसहित थर्काइरहँदा पनि प्रतिनिधि भने निर्वाचनमा जानैपर्ने बताइरहेका थिए । तर, २०७९ मा प्रदेशसभा हारेका परशुराम बस्नेतको बिग होटललाई केन्द्रीय मुकाम बनाएका नेताहरु ओलीको निर्देशन भन्दै चौतारीका एक एक अगुवालाई तानेर निर्वाचन होइन, टीका नै लगाइदिने सुनाइरहेका थिए । हुँदा हुँदा संयोग कस्तो भयो भने यो महाधिवेशनको प्रमुख अतिथि नै २०७९ मा दाङबाट माओवादी नेतृ रेखा शर्मासँग पराजित महासचिव शंकर पोखरेल थिए । कार्यकारी अधिकारसहितको महासचिव भए पनि उनले समेत उद्घाटन समारोहमा सर्वसम्मतिका नाममा निर्वाचनमा जान दिन नहुने बताए । उनले अन्य नेताले जस्तो हस्तक्षेपकारी भाषण त गरेन् तर अहिले प्रतिस्पर्धा होइन, सहमति उचित हुने सुनाए । संयोगवश, आइतबार साँझ नै काठमाडौंबाट विराटनगर आएका सञ्चारमन्त्री पृथ्वीसुब्बा गुरुङ समेत बन्द सत्रमा निर्वाचनमा जान नहुने पक्षमा देखिए । 

महाधिवेशनस्थलमा सोमबार फ्लेक्स बोर्ड र पुस्तिका नै डुलाएर हस्ताक्षर संकलन तीव्र पारिएपछि बिदा हुँदै गरेका अध्यक्ष गणेश बस्नेतले कारबाहीको चेतावनी दिए । उनले त्यस्ता गतिविधिलाई अराजकताको संज्ञा दिँदै कारबाही गरेर निकाल्ने, मनोनीतको नाम काटिदिनेसहितका धम्की दिइरहे । महाधिवेशनस्थलमा धाकधम्की, डरत्रास सबै थियो । तर, त्यसअघि नै एमालेले बालुवाटारबाटै गणेश पाण्डेलाई अध्यक्ष बनाउने निर्णय भएको समाचार चुहायो । त्यो समाचारका कारण निर्वाचन र प्रतिस्पर्धा हुँदा भोट हाल्न पाइने आश बोकेका अधिकांश प्रतिनिधि निराश भए ।

जहाजको टिकट काटिसकेका कयौँले विराटनगर यात्रा अन्तिम अवस्थामा रद्द गरे । अनौठो त के भयो भने भोजपुरकै शेरधन राईलेसमेत राजेशलाई खुलेर साथ दिने आँट गरेनन् । भोजपुर एमालेमा नेतृत्व संकट चुलिइरहेका बेला राजेश चौतारीमा स्थापित भएको भए शेरधनको उत्तराधिकारी हुन बाटो खुल्न सक्थ्यो । तर, शेरधनले पनि सहमतिकै बाँसुरी बजाए । सहमति नभए लोकतान्त्रिक विधि छ भनेर गाउँको एउटा कार्यकर्तालाई ढाडस दिने जाँगरसमेत चलाएनन् । एमालेमा शेरधन र राजेशको लाइन भने फरक थियो । राजेश दुई लाइन संघर्ष हुँदा माधवकुमार नेपालनिकट थिए भने शेरधनको राजनीतिक उचाइ ओली र विद्या भण्डारीको साथले अघि बढेको हो । ओली रिसाउने डरका कारण पनि शेरधनले राजेशको पक्षमा उभिने हिम्मत गरेनन् । 

उता अध्यक्षमा चयन भएका गणेश पाण्डेसँग विशेष हिमचिम रहेका प्रचार विभाग प्रमुख गौतमले परशुरामको बिग होटलमा बसेर कुनै हालतमा निर्वाचन हुन नदिने, नयाँ नेतृत्वको सूची भित्तामै टाँस्ने बताइरहेका थिए । आइतबार बिग होटलमै बस्न पुगेका महासचिव पोखरेलले पनि राजेश पक्षधर चौतारीका नेतालाई एक एक गरेर तान्दै मन्त्रणा गरे । उनले सइन्द्र राईसहितलाई पछि हट्न निर्देशन नै दिए । तर सइन्द्रहरूले लोकतान्त्रिक विधि र प्रक्रिया मिचेर बनाइएको संगठनले गरिखान नसक्ने बताए । राजेशलाई रोक्न नेतृत्वले निषेधको राजनीति गर्न नहुने उनीहरूको मत थियो । 

तर, २३ वटै जनवर्गीय संगठनमा आफ्नो पकड बनाउने ओलीको योजनाअनुसार नै महासचिव पोखरेलले सर्वसम्मतिको कुरा सुनाए । यसअघि एमालेनिकट कर्मचारी संगठनमा टीको लगाएर थालिएको नयाँ नेतृत्व चयन प्रक्रियाले चौतारीमा पनि निरन्तरता पायो । 

राजेश राईलाई रोक्नतिर ओली किन लागे? महासचिव पोखरेल र उपाध्यक्ष विष्णु पौडेल अन्तिममा किन ब्याक भए ?

महाधिवेशनस्थलमै चर्चा चल्यो, आखिर राजेश राईलाई रोक्नतिर ओली किन लागे ? प्रचार विभागमा नियुक्त गणेश नै किन खोजे त आखिर ? राजेशलाई अध्यक्षमा तयार हुनु भनेका महासचिव पोखरेल र उपाध्यक्ष विष्णु पौडेल अन्तिममा किन ब्याक भए ? चर्चाअनुसार राजेशलाई अध्यक्ष बनाउन तयार ओलीकहाँ एउटा पक्षले तत्कालीन अवस्थामा नेकपा विभाजन हुँदाताका लेखेको लेख र टिप्पणीको फेहरिस्त पुर्‍याइएको थियो । जसमा राजेशले ओलीबारे क्रिटिकल टिप्पणीसहित आलोचना गरेका थिए । विगतको १० बुँदे टोलीलाई ठेगान लगाउने त्यही रणनीति पनि राजेशविरुद्ध प्रयोग गरियो । तर, राजेशलाई १० बुँदेसँग जोडेर उनको २२ वर्षे चौतारी यात्रा टुंग्याउँदै गर्दा गणेशले शाहीकालमा गरेको कामलाई नजरअन्दाज गरियो । राजावादी पत्रकारको संगठनमा बसेर जनआन्दोलनविरोधी गतिविधिमा प्रत्यक्ष संलग्न उनी कसरी ओलीका प्यारा भए ? प्रतिनिधिहरू छक्क परेका छन् । 

भानुभक्त ढकाल नेतृत्वको अध्यक्षमण्डलले राजेशको निर्वाचन चाहनालाई रोक्न निर्वाचन प्रक्रियामा मनोनयन र मतदान कार्यक्रम नै गायब बनायो । सोमबार अपरान्ह ४ बजेर २० मिनेटसम्ममा उम्मेदवारको अन्तिम सूची टाँस्ने भनियो । तर, न त सूची टाँसियो, न मनोनयन पत्र नै बाँडियो । तर अनौठो के भने त्यसको १० मिनेटमै अर्थात् ४.३० बजे अन्मित मतपरिणाम सार्वजनिक गर्ने सूची टाँसिएको थियो । मनोनयन र मतदान कार्यक्रम गायब पारेर राजेशहरूलाई निषेध गरिएको उक्त महाधिवेशनमा सोमबार साँझ गणेश पाण्डेलाई नयाँ अध्यक्षका रूपमा निवर्तमान अध्यक्ष गणेश बस्नेतले घोषणा गरे ।

पोखरा महाधिवेशनमै महासचिवका दाबेदार चेतन अधिकारी यस पटक जिल्लिए । पृथ्वीसुब्बा विराटनगर आएको नतिजा देखियो । महासचिवमा हिरामान लामा दोहोरिँदा चेतनलाई उपाध्यक्ष बनाइयो । पोखरामा पनि हिरामान पृथ्वीसुब्बाकै जोडबलमा महासचिव बनेका थिए । उता एकीकृत समाजवादीबाट आएकी कृपा भण्डारीलाई अर्को उपाध्यक्ष बनाइयो । बस्नेतले ९ पदाधिकारीसहित ९९ सदस्यीय केन्द्रीय सदस्य घोषणा गर्दा न प्रतिनिधिमा जाँगर थियो न उत्साह नै । भर्खरै हलमा ३८ मिनेट लामो भाषण दिएर बाहिरिएका निवर्तमान उपाध्यक्ष राजेश राईको पक्षमा बरु रुवाबासी चलेको थियो ।

निर्वाचन हुँदा सजिलै जित्ने अवस्थाका राईको लागि रुवाबासी गरेका प्रतिनिधिले नयाँ कमिटी घोषणा हुँदा ताली बजाउन पनि जाँगर चलाएनन् । त्यहीकारण गणेश बस्नेतले मञ्चबाट ताली नबजेको, समर्थन नआएको गुनासो गरिरहे ।